Μαθητές του Γυμνασίου Παλαιοχωρίου Χαλκιδικής στο πλαίσιο του προγράμματος Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης που υλοποίησαν οι καθηγήτριες Τσιούκα Γεωργία ΠΕ02 και Ελίνα Κάρκου ΠΕ06 το σχολικό έτος 2014-2015 γνώρισαν από κοντά το τσάρ(κ)ι, ένα παραδοσιακό σύστημα άντλησης νερού. Δείτε το σχετικό βίντεο εδώ.
Το τσάρ(κ)ι ήταν αντλητικό μηχάνημα προσαρμοσμένο στο στόμιο του πηγαδιού που ανέβαζε και έφερνε στην επιφάνεια νερό για την άρδευση των χωραφιών και των μπαξέδων. Η ιπποδύναμη αυτού του μηχανήματος ήταν στην κυριολεξία ενός ίππου, αφού για την κίνησή του απαιτούνταν να ζευτεί ένα άλογο ή ένα γαϊδουράκι στο μακρύ ξύλο - μοχλό του τσαρ(κ)ιού, που κινούνταν περιμετρικά του πηγαδιού και για όση ώρα χρειαζόταν η άντληση του νερού. Με τη χρήση ενός αλόγου ή γαϊδουριού που γύριζε όλη την ημέρα με παρωπίδες για να μη ζαλίζεται κινούσε το μεγάλο κάθετο γρανάζι το οποίο έδινε κίνηση στο «τύμπανο» που είχε αλυσίδα με τάπες που μέσα από τον σωλήνα που ήταν μέσα στο πηγάδι έβγαζε το νερό στη λεκάνη, κάτω από το «τύμπανο» και με σωλήνα το νερό πήγαινε σε γούρνα και στη συνέχεια στο χωράφι ή το μπαξέ.
Η τουλούμπα
Τουρκικό όνομα της αντλίας (τουρκ. tulumba) που αναρροφούσε νερό μερικά μέτρα κάτω από την επιφάνεια του εδάφους, από πηγάδια συνήθως (χειροκίνητη αναρροφητική αντλία). Ήταν κατασκευασμένη από κράμα σιδήρου. Για να λειτουργήσει, έπρεπε να ρίξεις λίγο νερό στη αρχή ενώ ταυτόχρονα ανεβοκατέβαζες το μοχλό για να ανέβει το νερό από το πηγάδι.
